EVLİLİK MALLARININ TASFİYESİ
Boşanmada mal paylaşımı, evliliğin mahkeme kararıyla sona ermesinden sonra kural olarak edinilmiş malların eşit bir şekilde paylaşılması şeklinde olmaktadır.
Mal paylaşımı davası boşanma davasından önce veya boşanma davasıyla birlikte açılamaz. Açıldığı takdirde mahkemece bekletici mesele yapılır. Boşanma davası üzerine verilen karar kesinleştikten sonra mal paylaşımı davası görülmeye başlanır.
4721 sayılı Medeni Kanun 01.01.2002 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Mal paylaşımı davası için kanunun yürürlüğe girme tarihine göre iki farklı dönem uygulaması görülmektedir. Bunlar;
–01.01.2002’ den önceki dönem: Eşler arasında yasal olarak Mal Ayrılığı Rejiminin geçerli olduğunu kabul etmekteydi.
-01.01.2002’ den sonraki dönem: Eşlerin evlilik birliği içerisinde elde ettiği malların yarı yarıya paylaşımını esas alan Edinilmiş Mallar Rejimi geçerlidir.
Her iki dönem açısından da geçerli olan temel kural ise evlenmeden önce alınan mallar kime aitse onun kişisel malı sayılır ve boşanmada mal paylaşımı hesabına dahil edilmez.
Boşanmada mal paylaşımı yapılırken kişisel mallar mal paylaşımına dahil edilmez. Eşlerden biri malın kişisel mal olduğunu iddia ediyorsa bunu kanıtlamakla yükümlüdür. Medeni Kanun madde 220’ ye göre kişisel mal olarak kabul edilen mallar şunlardır:
- Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya,
- Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri,
- Manevî tazminat alacakları,
- Kişisel mallar yerine geçen değerler.
Her iki eş de kişisel mallarını aldıktan sonra evlilik içerisinde edinilen malları yarı yarıya paylaşır. Medeni Kanunda madde 219’ a göre edinilmiş mal olarak kabul edilen mallar şunlardır:
- Çalışmasının karşılığı olan edinimler
- Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler,
- Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar,
- Kişisel mallarının gelirleri,
- Edinilmiş malların yerine geçen değerler.
Mal paylaşımı davası, boşanma kesinleştikten sonra 10 yıl içerisinde açılmalıdır.
Mal paylaşımı davasında görevli mahkeme Aile Mahkemesi; yetkili mahkeme ise evlilik boşanma ile sona ermişse boşanma davasına bakmaya yetkili mahkeme, evlilik ölüm ile sona ermişse ölen eşin son ikametgah mahkemesidir.
Mal paylaşımı nasıl yapılır?
Taraflar mal paylaşımı davasında 3 talepte bulunabilir. Bunlar:
- Katılma alacağı
- Katkı payı alacağı
- Değer artış payı alacağı
Katılma Alacağı; 01.01.2002 tarihinden itibaren her eş diğer eşin evlilik birliği içinde edindiği malların yarısının değeri üzerinde alacak hakkına sahiptir. Bu hak katılma alacağı olarak talep edilir.
Katkı Payı Alacağı ve Değer Artış Payı Alacağı uygulamada sık sık birbirine karıştırılmaktadır. Katkı payı alacağı kavramı, değer artış payı altında Medeni Kanun madde 227’de düzenlenmiştir. “Eşlerden biri diğerine ait bir malın edinilmesine, iyileştirilmesine veya korunmasına hiç ya da uygun bir karşılık almaksızın katkıda bulunmuşsa, tasfiye sırasında bu malda ortaya çıkan değer artışı için katkısı oranında alacak hakkına sahip olur ve bu alacak o malın tasfiye sırasındaki değerine göre hesaplanır; bir değer kaybı söz konusu olduğunda katkının başlangıçtaki değeri esas alınır.”
Yargıtay’a göre bir eşin diğer eş tarafından satın alınan mala yaptığı katkı; 01.01.2002 tarihinden önce ise “katkı payı alacağı” kavramı, 01.01.2002 tarihinden sonra ise yapılan katkılar için “değer artış payı” kavramı kullanılmalıdır.
Av. Tuğba COŞKUN
