BOŞANMA PROTOKOLÜ
- Boşanma protokolü, evli kişilerin boşanma yönündeki karşılıklı irade beyanlarından oluşan, boşanmanın feri neticeleri olan tazminat, nafaka ve velayet hususunda düzenlemeleri ihtiva etmesi gereken kendine özgü yapısı olan bir aile hukuku sözleşmesidir.
- Boşanma kararı verilebilmesi için boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemenin uygun bulunması şarttır. Bu ifadenin sonucu olarak da, anlaşma temeline dayalı boşanmanın şartlarından biri tarafların, boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumuna ilişkin anlaşmış olmalarıdır.
- A) BOŞANMA PROTOKOLÜNÜN ZORUNLU İÇERİĞİ (KURUCU UNSURLAR)
- Ortak Çocukların Durumu Konusunda Anlaşma
-Velayet Hakkında
– Çocukla Kişisel İlişki Hakkında
-İştirak Nafakası Hakkında (miktarı, ödeme zamanı protokolde, hükme esas olabilecek belirlilikte düzenlenmiş olmalıdır)
- Boşanmanın Mali Sonuçları Üzerinde Anlaşma
-Yoksulluk Nafakası Hakkında(Taraflar birbirlerinden yoksulluk nafakası istemiyorlarsa bunu açıkça boşanma protokollerinde belirtmeleri gerekmektedir)
-Maddi Tazminat Hakkında
-Manevi Tazminat Hakkında
B)BOŞANMA PROTOKOLÜNÜN ZORUNLU OLMAYAN İÇERİĞİ (İKİNCİ DERECEDEN UNSURLAR)
- Mal Rejiminin Tasfiyesi Hakkında Karar Verilmiş Olması,
- Katılma Alacağı Hususunda Anlaşmaya Varma,
- Ortak Çocuk Hakkında,
– Üçüncü Kişiler İle Kişisel İlişki
– Ortak Çocuğa Bağışlama Taahhüdü
4) Ortak Olmayan Çocuk Hakkında,
– Ortak Olmayan Çocukla Kişisel İlişki
-Ortak Olmayan Çocuğa Bakma Taahhüdü
– Ortak Olmayan Çocuğa Bağışlama Taahhüdü
5) Tedbir Nafakası.
- Boşanmak isteyen tarafların yazımızda da belirttiğimiz gibi zorunlu içerikler dışında, önem verdikleri konuları, irade serbestîsi çerçevesinde ve elbette kanuni sınırlamaların izin verdiği ölçüde protokolde düzenleyebilirler.
- Tarafların sübjektif değerlendirmesine dayalı olarak belirlenmiş olan bu düzenlemelerde, tıpkı protokolün zorunlu içeriği olan boşanmanın fer’i sonuçları gibi hâkimin onayına tabiidir.
- Hâkim, boşanmanın fer’i sonuçlarına ilişkin protokolde yer almış olan hususları onaylamasına rağmen ihtiyari olarak düzenlenmiş olan kısımları onaylamazsa taraflar bu kısımları değiştirebilir ya da ortadan kaldırabilirler. Eşler boşanma yönündeki isteklerini beyan ederek ihtiyari olarak düzenlenmiş ve hâkimin uygun bulmadığı kısımları protokolden çıkarmayı kabul ederlerse açılmış olan anlaşma temeline dayalı boşanma davası kabul edilmelidir.
- Kurucu unsurlarının varlığı sözleşmenin kurulup kurulmaması bakımından önemli olup, bunların olmaması hâlinde yokluk gündeme geleceğinden anlaşmalı boşanma talebi bakımından boşanma protokolünün mevcut olmadığı sonucuna varılacaktır.
- Boşanma protokolü emredici nitelikteki kanun hükümlerine, kamu düzenine, kişilik haklarına, ahlaka aykırı olamaz. Bu tür durumlarda boşanma protokolü kesin hükümsüz olup, hâkim anılan bu hususları görevi gereği dikkate alır.
- Boşanma protokolünde eşlerin, ayırt etme gücüne sahip ve ergin olmaları gerekmektedir. Eşlerin tam ehliyetli olması hâlinde bir sorun olmaz. Ancak eşlerden birinin sınırlı ehliyetsiz veya tam ehliyetsiz olması hâlinde aynı sonuca ulaşmak her zaman mümkün olmayacaktır. Yaş küçüklüğü sebebiyle ana, baba ya da vasisinin izniyle evlenmiş bulunan dolayısıyla reşit olan kişi, evlilikle ergin olacağından herhangi bir sorun teşkil etmeyecektir. Ancak kısıtlama altına alınmış bir sınırlı ehliyetsizin varlığı durumunda ne tür sonuçların doğacağı hususu tartışmalıdır.
- Taraflar karşılıklı olarak boşanmak isteklerini ortaya koyup boşanma protokolünü imzalamakla protokolle bağlı hale gelmektedirler. Bu andan itibaren tarafların hiçbir yaptırıma tabi olmaksızın diledikleri gibi protokolden dönmeleri mümkün olmayacaktır.
Av. Tuğba COŞKUN
