KAMUYA AÇIK ALANLARDA SİGARA İÇME YASAĞI
İçinde bulunduğumuz pandemi sürecinde, koronavirüse karşı etkin bir şekilde mücadele edilmesi amacıyla sosyal hayatı kısıtlayan pek çok düzenleme yürürlüğe girdi. Bu kısıtlayıcı düzenlemelerden son dönemde kamuoyu nezdinde en çok ses getireni ise kamuya açık bazı alanlarda sigara içmenin yasaklanması oldu. Bu yazımızda söz konusu yasağın içeriğinden ve hukuki nitelendirilmesinden bahsedeceğiz.
İçişleri Bakanlığı tarafından 81 ilin valiliğine gönderilen “Koranavirüs Tedbirleri” konulu ek genelgede;
“12.11.2020 tarihinden itibaren tüm illerimizde vatandaşlarımızın yoğun olarak bulunduğu/bulunabileceği cadde ve sokaklar (özellikle trafiğe kapalı olanlar) ihtiyaç duyulan meydanlar ve toplu taşıma araç durakları gibi alanlarda/bölgelerde sigara içme yasağı getirilmesi gerekmektedir.” ifadeleri yer aldı.
Genelgede kararın gerekçesine de yer verilirken; söz konusu yasağın meskenler dışındaki tüm alanları kapsayacak şekilde düzenlenen maske takma zorunluluğunun eksiksiz bir şekilde uygulanması için getirildiği açıklandı.
Kararın gerekçesinde, “Vatandaşların kalabalık şekilde bulunduğu cadde, sokak, park ve bahçeler gibi yerlerde sigara içtiğinden bahisle bazı kişilerin maskelerini çıkardıkları, aşağıya indirdikleri, doğru şekilde kullanmadıkları görüldü. Solunum yoluyla kolayca bulaşabilen Koronavirüs salgınının yayılımının önlenmesi için maske kullanımında sürekliliğin sağlanması son derece önem taşıyor.” şeklinde açıklandı.
Yasağın uygulanmaya başlandığı 12 Kasım 2020 tarihinden itibaren çok sayıda vatandaşa belirlenen açık alanlarda sigara içmesi nedeniyle para cezası kesilmeye başlandı.
Söz konusu bu cezalar “idari para cezası” olup yaptırımın mahiyetindedir. bu yaptırıma karşı başvurulacak itiraz yolları aşağıda izah edilecektir.
Devletin ilgili idari mercileri tarafından kanunda önceden tanınmış bir yetkiye dayanılarak verilen para cezaları idari para cezası olarak adlandırılmaktadır. Kabahat niteliğindeki fiillere karşı bir yaptırım olarak öngörülen idari para cezalarının uygulama alanı sınırlıdır.
İdari para cezası, cezaya hükmeden makam ve cezanın konu edindiği fiil açısından adli para cezasından ayrışmaktadır. Adli para cezaları, yargı birimlerince konusu suç teşkil eden fiillere karşı uygulanmaktadır. Ayrıca ödenmemesi halinde adli para cezası hapis cezasına çevrilebilirken; idari para cezasının ödenmemesi halinde hapis cezasına hükmedilmesi söz konusu değildir.
İdari para cezası içeriğinde cezaya itiraz edilecek mercii ve itiraz edilecek süreyi barındırmalıdır. Bu hususların cezada yer almaması söz konusu idari para cezasını hukuka aykırı hale getirecektir. Öte yandan yokluğunda kesilen cezaların tahsil edilebilmesi için mutlaka muhataba tebliğ edilmesi ve tebligatın ilgili kanunda belirtilen usule uygun olması gerekmektedir.
Kabahatler Kanunu’nun 27. Maddesi uyarınca idari para cezalarına itiraz süresi 15 gündür. Bu süre cezanın muhataba tebliğinden itibaren işlemeye başlar. Usulüne uygun tebliğe rağmen 15 gün içinde itiraz edilmeyen idari para cezası kesinleşir. Önemle belirtmek gerekir ki; muhataba tebliğ edilen cezanın içeriğinde itiraz merci veya itiraz süresinin bulunmaması halinde; Danıştay’ın yerleşmiş içtihatları uyarınca itiraz süresi 60 güne çıkacaktır.
İtiraz merci yine Kabahatler Kanunu’nun 27. Maddesinde belirtilmiş olup bu madde uyarınca idari para cezasına itiraz için Sulh Ceza Hakimliklerine başvurulması gerekmektedir. Bu düzenleme genel kural olup özel kanunlarda başkaca bir düzenlenmenin bulunması halinde uygulanmaz. Ayrıca idari para cezasının yanında iptal davasına konu olacak bir idari işlem söz konusu ise bu durumda idari para cezalarına itiraz için görevli merci İdare Mahkemeleri olacaktır.
Son olarak yapmış olduğumuz genel açıklamalar ışığında sigara içme yasağı ele alınacak olursa;
Açık alanlarda sigara içme yasağına aykırı davrandığından bahisle hakkında idari para cezası uygulanan kişiler, verilen cezanın hukuka aykırı olduğu kanaatinde ise:
- Cezanın tebliğ edildiği günden itibaren 15 gün içerisinde, (yüze karşı kesilen cezalarda bu süre cezanın verildiği günü takip eden günden itibaren işlemeye başlar.)
- Cezanın verildiği yerin bağlı bulunduğu Sulh Ceza Hakimliği’ne (örneğin ceza Şişli’de verildiyse İstanbul Sulh Ceza Hakimliğine)
başvurarak hakkında verilen cezaya itiraz edebilir.
Av. Abdullah KARADEMİR
