ADLİ SİCİL ve ARŞİV KAYITLARININ SİLİNMESİ

5352 sayılı Adli Sicil Kanunun amacı; “Kesinleşmiş ceza ve güvenlik tedbirlerine mahkûmiyete ilişkin bilgilerin otomatik işleme tâbi bir sistem kullanılarak toplanmasına, sınıflandırılmasına, değerlendirilmesine, saklanmasına ve gerektiğinde en seri ve sağlıklı biçimde ilgililere bildirilmesine dair usul ve esasların” belirlenmesidir.

Kanunun 15. Maddesinin yönlendirilmesi ile “Adli Sicil Yönetmeliği” yürürlüğe girmiştir. Bu yönetmeliğin amacı ise; “5352 sayılı Adli Sicil kanununun uygulanmasındaki  usul ve esaslar ile adlî sicil hizmetlerini yürütecek birimler arasındaki görev ilişkilerini belirlemek, hizmetin yürütülmesinde izlenecek yöntemleri saptamak, uygulamada   işbirliği  ve koordinasyonu sağlama yöntemlerini belirlemektir.”

Yazımızda, kanun ve yönetmelik hükümleri çerçevesinde adli sicil kaydı ve arşiv kayıtlarının nasıl silineceği hususlarından bahsedeceğiz.

Türk Ceza Kanunu hükümlerine göre suç sayılan eylemler neticesinde cezaya ya da güvenlik tedbirine hükmedilmiş ve aleyhine olan hüküm kesinleşmiş olan kişilerin cezaları adli sicil kaydına işlenir.

Adli sicil kayıtları, Adli Sicil Kanunu’nun 9. Maddesine göre:

• Cezanın veya güvenlik tedbirinin infazının tamamlanması,
• Ceza mahkûmiyetini bütün sonuçlarıyla ortadan kaldıran şikâyetten vazgeçme veya etkin pişmanlık,
• Ceza zamanaşımının dolması,
• Genel af,

halinde Adlî Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünce silinerek, arşiv kaydına alınır.

• Adli sicil bilgileri, ilgilinin ölümü üzerine tamamen silinir.

• Türk vatandaşları hakkında yabancı mahkemelerce verilmiş adlî sicile kaydedilen hürriyeti bağlayıcı cezaya mahkûmiyet hükümleri, kesinleştiği tarihten itibaren mahkûmiyet kararında belirtilen sürenin geçmesiyle, Adlî Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünce adlî sicil kayıtlarından çıkartılarak arşiv kaydına alınır.

• Adlî para cezasına mahkûmiyet hükümleri ile cezanın ertelenmesine ilişkin hükümler, adlî sicil kaydına alınmadan doğrudan arşive kaydedilir.

Adli   Sicil   Yönetmeliğinin  11.  Maddesine   göre   ise kanunda işaret edilen sicilin silinmesi  halleri  tekrar  edilmiş  olmakla  birlikte  kayıtların  silinme  usulleri de  belirlenmiştir. Yönetmeliğe  göre  kanunda belirtilen  ilk  üç  halde  bildirme  fişinin  Genel  Müdürlükteki merkezi  sisteme  girilerek  güncellenmesinin  hemen  ardından  adli  sicil  kaydı, Genel Müdürlük tarafından silinerek arşiv kaydına alınır.            
            

           Genel af halinde silme işlemi Genel Müdürlükçe re’sen yapılarak kayıtlar arşive alınır.
        

          İlgilinin ölümü halinde, kişinin ölümünü tevsik eden resmî belgenin Genel Müdürlüğe ulaşmasını takiben adlî sicil kaydı tamamen silinir.

           Ceza infaz kurumlarındaki hükümlü ölüm bilgileri ise nüfus kayıt bilgileri ile birlikte en geç üç gün içinde ilgili Cumhuriyet başsavcılıklarınca Genel Müdürlüğe bildirilir.
             

Adli Sicil Kanunu 11. Maddeye göre “Adlî sicil ve arşiv bilgileri gizlidir. Bu bilgiler, görevlilerce açıklanamaz ve bu kanun hükümlerine göre verilen kişi, kurum ve kuruluşlarca veriliş amacı dışında kullanılamaz.” İşaret edilen hükme göre sicil kayıtlarının gizli olması esas olsa dahi aynı kanunun 10. Maddesine göre ilgilinin adli sicil arşiv kaydına ulaşabilecek kişiler:

• Kullanılış amacı belirtilmek suretiyle, kişinin kendisi veya vekâletnamede açıkça belirtilmiş olmak koşuluyla vekili,

• Bir soruşturma veya kovuşturma kapsamında Cumhuriyet başsavcılıkları, hâkim veya mahkemeler,

• Yetkili seçim kurulları,

• Özel kanunlarda gösterilen hallerde ilgili kamu kurum ve kuruluşları, tarafından istenebilir

Adli Sicil Yönetmeliği Madde 14’e göre;” On sekiz yaşından küçüklerle ilgili adlî sicil ve arşiv kayıtları ancak soruşturma ve kovuşturma kapsamında değerlendirilmek üzere mahkeme, hâkim veya savcılıklara talep halinde verilir.”

Adli Sicil Kanunu 12. maddesi ve Adli Sicil Yönetmeliği 13. Madde hükümlerince belirlenen şartlarda adli sicil arşiv kayıtları silinebilmektedir.

Arşiv bilgileri;

• İlgilinin ölümü üzerine,

• Anayasanın 76’ncı maddesi ile Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunlarda bir hak yoksunluğuna neden olan mahkûmiyetler bakımından kaydın arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren;

• Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşuluyla on beş yıl geçmesiyle,

• Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşulu aranmaksızın otuz yıl geçmesiyle,

• Diğer mahkûmiyetler bakımından kaydın arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren beş yıl geçmesiyle, tamamen silinir.

• Fiilin kanunla suç olmaktan çıkarılması hâlinde, bu suçtan mahkûmiyete ilişkin adlî sicil ve arşiv kayıtları, talep aranmaksızın,

• Kanun yararına bozma veya yargılamanın yenilenmesi sonucunda verilen beraat veya ceza verilmesine yer olmadığı kararının kesinleşmesi hâlinde, önceki mahkûmiyet kararına ilişkin adlî sicil ve arşiv kaydı,

• Akıl hastalığı nedeniyle hükmedilen güvenlik tedbirlerine ilişkin kayıtlar, infazının tamamlanmasıyla tamamen silinir.

Yukarda belirtilen hâllerde silme işlemi, Genel Müdürlüğün teklifi ve Bakanın onayı ile kurulan komisyonca re’sen yapılır.

Esas olarak adli sicil kaydının kendiliğinden silinmesi gerekir; ceza infaz olunmuş fakat hala adli sicil kaydında mahkûmiyet görünmekte ise Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğüne “Adli Sicil Kaydının Silinmesi Dilekçesi” verilerek kaydın silinmesi talebinde bulunulabilir.

Yukarıda işaret edilen haller gerçekleşmesine rağmen adli sicil arşivi silinmemişse, ilgili aynı dilekçe ile “Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğüne” başvuru yaparak adli sicil arşivinin silinmesini talep edebilir.

Örnek dilekçeye “ https://adlisicil.adalet.gov.tr/Home/SayfaDetay/dilekce-ornekleri ”  bu bağlantıdan ulaşmak mümkündür.

                                                                                                                Stj. Av. İrem İlay MÜRTEZOĞLU