KİLOMETRESİ DÜŞÜRÜLMÜŞ ARAÇ SATIN ALAN KİŞİLERİN HAKLARI
İkinci el araç alımında karşılaşılan en önemli sorunlardan birisi de bir takım teknik yöntemler kullanılarak aracın kilometresinin düşürülmüş olmasıdır. Kilometresi düşürülmüş aracın satılması sonucunda somut olayın özelliklerine göre satıcının iki tür sorumluluğu söz konusu olur:
1- 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümleri uyarınca gizli ayıptan kaynaklanan hukuki sorumluluk
2- 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu hükümleri uyarınca nitelikli dolandırıcılık suçundan cezai sorumluluk
Dolayısıyla bu yazımızda konuyu ikiye ayırarak irdeleme ihtiyacı hasıl olmuştur. İlk olarak satıcının hukuki sorumluluğu akabinde ise cezai sorumluluğu ele alınacaktır.
Gizli Ayıp Nedir ?
Satış esnasında alıcının ilk bakışta anlayamayacağı, olağan bir gözden geçirme ile tespiti mümkün olmayan ve satın alınan şeyden beklenen yararı azaltan, satış için vaat edilen özellikleri karşılamayan hata ve kusurlara gizli ayıp denir. Bu ayıp genellikle satın alınan malın belirli bir süre kullanılmasından sonra fark edilir. O halde ayıp ne zaman ortaya çıkarsa o zaman satıcıya başvurmak gerekmektedir.
Aracın kilometresinin düşürülmüş olması halinde gizli ayıbın söz konusu olduğundan yukarıda bahsetmiştik. Peki böyle bir durumla karşılaşıldığında alıcının ne tür hakları bulunmaktadır ?
- Aracı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme,
- Gizli ayıp oranında ödenen bedelden indirim talep etme,
- Aşırı bir masraf gerektirmemesi durumunda ücretsiz tamirat talep etme,
- Aracın ayıpsız misli ile değişimini isteme hakları mevcuttur.
Satıcının Aracın Kilometresinin Düşürüldüğünü Bilmemesi Halinde Ne Yapılmalıdır ?
Türk Borçlar Kanunu madde 219 uyarınca:
“Satıcı, alıcıya karşı herhangi bir surette bildirdiği niteliklerin satılanda bulunmaması sebebiyle sorumlu olduğu gibi, nitelik veya niteliği etkileyen niceliğine aykırı olan, kullanım amacı bakımından değerini ve alıcının ondan beklediği faydaları ortadan kaldıran veya önemli ölçüde azaltan maddi, hukuki ya da ekonomik ayıpların bulunmasından da sorumlu olur.
Satıcı, bu ayıpların varlığını bilmese bile onlardan sorumludur.”
Yani araç km düşürme işlemini satıcı kendi yapmamış olsa, bu işlemi kendisinden önce aracı satın aldığı kişi yapmış olsa ve satıcı bundan haberdar olmasa bile satıcının sorumluluğu bulunmaktadır.
Dava Devam Ederken Araç Kullanılabilir mi ?
Dava derdest haldeyken aracın kullanılmasında bir sakınca bulunmamaktadır. Aracın kilometresi bu süreçte doğal olarak artacaktır. Ancak bu durum davanın seyrini olumlu veya olumsuz olarak etkilemez.
Araç Kilometresinin Düşürüldüğü Nasıl Anlaşılır ?
Öncelikle belirtmek gerekir ki araç kilometresinin düşürülmesi alanında uzman bilirkişi marifetiyle gerek aracın mevcut kayıtlarına ulaşılarak gerekse de bir takım teknik incelemeler yoluyla anlaşılır. Örnek vermek gerekirse;
- Aracın tramer kaydı sorgulanır, aracın geçmiş yıllardaki muayene kilometre verileri ve güncel kilometresi karşılaştırılır.
- Aracın servis kayıtları sorgulanır.
- Aracın sigorta bilgilerine ulaşılır ve farklı kayıtlar varsa araştırılır.
- Aracın kaç kez el değiştirdiği ve değiştirirken araç için yapılan ekspertiz incelemeleri kıyaslanır.
- En kesin sonuç verecek araştırma ise araçta yapılacak olan teknik incelemelerdir.
Aracın Kilometresinin Düşürülmesi Halinde Dava Açma Süresi Ne Kadardır ?
İkinci el araç satışında satıcıya başvurma süresi 2 yıldır.
Aracın Kilometresinin Düşürülmesi Halinde Cezai Sorumluluk
Aracın kilometresinin düşürülmesinin Türk Ceza Kanunu’ndaki karşılığı dolandırıcılık suçudur. Araç kilometresinin düşürülmesi, aracı aldığımız kişi veya kuruma göre TCK’da farklı halleri düzenlenmiştir.
- Şahıstan alınması halinde;
TCK madde 157 uyarınca:
“Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlayan kişiye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası verilir.”
- Araç satış işlemlerini gerçekleştiren bayii, galeri, vb. durumlarda;
TCK madde 158’de yer alan dolandırıcılık suçunun nitelikli haline de girer. Zira dolandırıcılık suçu;
Serbest meslek sahibi kişiler tarafından, mesleklerinden dolayı kendilerine duyulan güvenin kötüye kullanılması suretiyle,
işlenmesi halinde, üç yıldan on yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.
Stj. Av. Deniz Galip YAĞLI
