Wikipedia AYM kararı sonrası açılacak mı? Wikipedia nedir ne işe yarar neden erişime engellendi? İnternet kullanıcıları merakla bu soruların yanıtlarını arıyor. Sancak Hukuk Bürosu olarak bu soruların cevaplarını en net ve en güvenilir şekilde sizler için hazırladık.
1-) Wikipedia’ya erişim neden engellendi?
Wikipedia İnternet Sitesinde yayınlanan “Suriye İç Savaşı’na yabancı müdahalesi” (Foreign involvement in the Syrian Civil War) ve “Devlet destekli terörizm” (State-sponsored terrorism) başlıklı içeriklerde Türkiye teröre destek veren ülkelerden biri olarak lanse edildi. İçeriklerin Türkiye’yi yanlış tanıtacağı ve itibarını zedeleyeceği gerekçesiyle kaldırılması istense de site editörleri tarafından içerikler silinmedi.
Bunun üzerine 5651 sayılı Kanun uyarınca yapılan teknik inceleme ve hukuki değerlendirme sonucunda bu İnternet sitesi (wikipedia.org) hakkındaki Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun 29/04/2017 tarih ve 490.05.01.2017.-182198 sayılı kararına istinaden Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından idari tedbir uygulandı. Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliği tarafından da siteye girişler ülkemizde erişim yasağı ile engellendi. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından daha sonra yapılan açıklamada, erişim yasağı kararının “Türkiye’yi çeşitli terör gruplarıyla aynı düzlemde ve iş birliği halinde göstermeye çalışan içerikler” nedeniyle alındığı belirtildi.
Erişimin engellenmesi kararlarını uygulamaya koyan 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunu ile kurulan Erişim Sağlayıcıları Birliği, bir içeriği erişime engellemek için sitenin “http” protokolü kullanılarak yayınlanan içerikler olması gerektiğini söylemektedir. Fakat çoğunlukla hesap oluşturularak kullanılan “facebook.com”, “youtube.com”, “twitter.com” gibi internet adreslerinin “https” protokolünü kullanmalarından dolayı bu sitelere ait URL adreslerine erişimin engellenmesi teknik olarak mümkün bulunmamaktadır. Bu doğrultuda gelen kararlar, ESB tarafından erişim sağlayıcılara gönderilmekte olup erişim engellemenin teknik olarak mümkün olmadığını ortaya koymaktadır.
Wikipedia İnternet Sitesi de içeriklerini “https” protokolünü kullanarak yayınlamakta olduğu için sitede yayınlanan spesifik bir yazının engellenmesi Erişim Sağlayıcıları Birliği tarafından mümkün olamadı. Verilen mahkeme kararı ve idari tedbirler neticesinde tüm sitenin erişime engellenmesi zorunluluk oldu.
2-) 26.12.2019 tarihli Anayasa Mahkemesi kararı ne anlama geliyor?
Wikimedia Vakfı tarafından Türkiye’nin siteye erişim yasağı nedeniyle Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulunuldu. Başvuruda, Wikipedia isimli internet sitesinin tamamına erişimin engellenmesi kararı verilmesinin ifade özgürlüğünü ihlal ettiği iddia edildi. Başvuruyu görüşen Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu, sitenin tamamına erişimin engellenmesinin, ifade özgürlüğünün ihlali olduğuna karar verdi. İhlal kararının 6’ya karşı 10 üyenin oyuyla alındığı öğrenildi.
Anayasa Mahkemesi, bilindiği üzere, yapılan başvurularda hak ihlallerini incelemektedir. Anayasa Mahkemesi kararları bir mahkeme kararını esastan veya usulden bozan yüksek yargı merci değildir. Anayasal bir hakkın ihlalinin var olup olmadığı konusunda karar verir. Bu halde, Wikipedia İnternet Sitesine erişim yasağının bir anayasal hak ihlali olduğu söylenebilir.
3-) Anayasa Mahkemesi’nin Wikipedia İnternet Sitesi hakkındaki kararının ardından siteye erişim sağlanabilecek mi?
Wikipedia hakkında Sulh Ceza Hakimliği tarafından verilen erişim yasağından önce Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından konulan bir idari tedbir söz konusudur. Anayasa Mahkemesi kararları bu tedbiri veya mahkeme kararını ortadan kaldıran bir karar değildir. Siteye erişimin sağlanması için bu idari tedbirin de kaldırılması gerekir. Erişim yasağının bir anayasal hak ihlali olduğu mahkeme kararıyla sabit olduğu için bu idari tedbirin de kaldırılacağı pek tabii öngörülebilir.
