YALAN YERE YEMİN ETME SUÇU
Yalan yere yemin etme suçu, Türk Ceza Kanunu’nun Adliyeye Karşı Suçlar başlığı altında düzenlenmiştir. TCK Madde 275 uyarınca;
“(1) Hukuk davalarında yalan yere yemin eden davacı veya davalıya bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir.
(2) Dava hakkında hüküm verilmeden önce gerçeğin söylenmesi halinde, cezaya hükmolunmaz.
(3) Hükmün icraya konulmasından veya kesinleşmesinden önce gerçeğin söylenmesi halinde, verilecek cezanın yarısı indirilir.”
Görüldüğü üzere bir hukuk davasında yalan yere yemin eden kimsenin işlemiş olduğu fiil suç teşkil etmektedir. Yalan yere yemin etme suçunun müeyyidesi ise hapis cezası olarak belirlenmiştir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre ise yemin, kesin delildir. Yemin, kişinin kendisinden kaynaklanan bir vakıanın kanıtlanması için başvurulan ve davanın çözümü için son çare olarak görülen bir yoldur. Karşı tarafın başkaca bir delili yoksa ya da sunmamış ise karşı taraf yemin teklif edebilir.
Yalan yere yemin etme suçu, ancak hukuk davasında yemin eden kişi tarafından kasten işlenebilmektedir.
- Yalan Yere Yemin Etme Suçunun Cezası
- Adli para cezası, işlenen bir suça karşılık hapis cezasıyla birlikte veya tek başına uygulanabilen bir yaptırım türüdür. Yalan yere yemin suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası 1 yıl veya altında olduğunda adli para cezasına çevrilebilecektir.
- Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, sanık hakkında hükmolunan cezanın belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaması, denetim süresi içerisinde belli koşullar yerine getirildiğinde ceza kararının hiçbir sonuç doğurmayacak şekilde ortadan kaldırılması davanın düşmesine neden olan bir ceza muhakemesi kurumudur. Yalan yere yemin suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası 2 yıl veya altında olduğunda hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı verilmesi mümkündür.
- Erteleme, mahkeme tarafından belirlenen hapis cezasının cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesidir. Yalan yere yemin suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası 2 yıl veya altında olduğunda hakkında cezanın ertelenmesi kararı verilmesi mümkündür.
Yalan Yere Yemin Suçu Şikayete Tabi Midir?
Türk Ceza Kanunu’nda şikayete tabi olan suçlar belirtilmiştir. Ancak yalan yere yemin etme suçu, şikayete tabi suçlar arasında değildir. Bu nedenle savcılık tarafından soruşturma re’sen (kendiliğinden) başlatılacaktır. Müşteki olan kişi yargılama aşamasında şikayetçi olmadığını ya da şikayetini geri çektiğini bildirmiş olsa dahi yargılama aşamasına bir etkisi olmayacaktır.
- Yalan Yere Yemin Suçunda Uzlaşma
Türk Ceza Kanunu’nda uzlaşmaya tabi olan suçlar belirlenmiştir. Suçun uzlaşmaya tabi olması halinde soruşturma aşamasında savcılık, kovuşturma aşamasında ise mahkeme tarafından uzlaşma bürosuna gönderilecektir. Yalan yere yemin etme suçu, uzlaşmaya tabi suçlardan değildir. Bu nedenle taraflara uzlaşma hükümleri uygulanmayacak, taraflar uzlaşmış olsalar dahi dosyanın akıbetini etkilemeyecektir.
- Yalan Yere Yemin Suçunda Görevli ve Yetkili Mahkeme
Yalan yere yemin suçunda görevli mahkeme, “asliye ceza mahkemesidir”. Dava, suçun işlendiği yerdeki asliye ceza mahkemesinde görülecektir.
· Suçun Şikayet Süresi ve Zamanaşımı
Yalan yere yemin suçu, şikayete tabi suçlar arasında yer almamaktadır. Bu nedenle savcılık tarafından re’sen soruşturulur. Bu tür suçlara dair herhangi bir şikayet süresi bulunmaz. Şikayetten vazgeçme ceza davasının düşmesi sonucunu doğurmaz. Suç, dava zamanaşımı süresine riayet edilmek kaydıyla her zaman soruşturulabilir.
Dava zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren belli bir süre geçtiği halde dava açılmamış veya dava açılmasına rağmen kanuni süre içinde sonuçlandırılmamış ise ceza davasının düşmesi sonucunu doğuran bir ceza hukuku kurumudur. Yalan yere yemin suçu için yapılan yargılamalarda olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Suç, bu zamanaşımı süresi içerisinde her zaman soruşturulabilir, bu zamanaşımı süresi geçtikten sonra soruşturma yapılamaz.
· Yalan Yere Yemin Suçunun İspatı
Karar: Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 02.04.1941 tarih 1940/19-1941/12 Esas – Karar sayılı kararı gereğince yazılı belge ile ispatlanması gereken işlerde hukuk mahkemelerinde yalan yere yemin etmekten sanık olan kimselerin ceza mahkemelerindeki duruşmalarında ceza hakimlerinin yazılı delil arayıp ona göre hüküm vermesi gerektiği anlaşılmakla, atılı suçun yazılı belge ile ispat edilebileceği gözetilmeden tanık anlatımına dayanılarak mahkumiyet hükmü kurulması, bozma nedenidir (Yargıtay 9. Ceza Dairesi – Karar: 2013/10624).
Stj. Av. Deniz Galip YAĞLI
